21 lutego obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, ustanowiony przez UNESCO w 1999 roku. Święto to obchodzone jest na całym świecie już po raz 21. Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego przypomina o bogactwie różnorodności językowej i podkreśla jego wartość dla rozwoju dziedzictwa kulturowego ludzkości. Przesłaniem święta jest ochrona języków ojczystych, promowanie wielojęzyczności i podkreślanie wartości edukacji językowej.
UNESCO promuje znaczenie różnorodności kulturowej i językowej dla zrównoważonych społeczeństw. W ramach swojego mandatu na rzecz pokoju stara się zachować różnice kulturowe i językowe, które sprzyjają tolerancji i szacunku dla innych.
Różnorodność językowa jest coraz bardziej zagrożona, ponieważ coraz więcej języków zanika. Na całym świecie 40 procent populacji nie ma dostępu do edukacji w języku, którym porozumiewają się jej członkowie. Niemniej jednak poczyniono postępy w edukacji wielojęzycznej opartej na języku ojczystym, przy coraz większym zrozumieniu jej znaczenia, szczególnie we wczesnej fazie edukacji, oraz większym zaangażowaniu w jej rozwój w życiu publicznym.
Społeczeństwa wielojęzyczne i wielokulturowe istnieją dzięki swoim językom, które w zrównoważony sposób przekazują i chronią tradycyjną wiedzę i kultury.
MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ JĘZYKA OJCZYSTEGO został ustanowiony po to, abyśmy wszyscy – na całym świecie – uświadomili sobie, jak wielka jest różnorodność i wartość języków ojczystych: regionalnych, narodowych, oficjalnych i nieoficjalnych, tych mających ogromny zasięg i tych użytkowanych tylko przez nielicznych. Pamiętajmy, że dbając o język, chronimy kulturę i tożsamość kulturową.
.
.
Dzień Języka Ojczystego został ustanowiony przez UNESCO jako upamiętnienie tragicznego wydarzenia, do którego doszło w 1952 r. w Dhace (albo – według dawniejszej wersji – w Dakce), która została później stolicą niepodległego Bangladeszu. Tego dnia zginęło pięciu studentów, domagających się nadania językowi bengalskiemu statusu języka urzędowego. Warto przypomnieć, jak do tego doszło. W 1947 r. Indie przestały być kolonią brytyjską, niepodległość uzyskał też Pakistan, a tereny Bengalu (na których znajdowała się Dhaka) zostały podzielone pomiędzy te dwa państwa. W 1948 r. rząd pakistański ustanowił język urdu jako jedyny język urzędowy, co spowodowało protesty społeczności zamieszkującej wschodnią część Bengalu i w większości mówiącej po bengalsku (język ten liczy prawie 200 mln użytkowników!). Wobec rosnących napięć etnicznych i powszechnego niezadowolenia z nowego prawa rząd zakazał publicznych zgromadzeń i wieców. Studenci uniwersytetu w Dhace i inni aktywiści odrzucili nowe prawo i zorganizowali protest 21 lutego 1952 r. Szacuje się, że tego dnia na ulice Dhaki wyszło prawie 30 tys. osób. W wyniku starć z policją zginęło pięciu studentów, wiele osób zostało rannych. Śmierć młodych ludzi wyzwoliła tak powszechny i silny opór obywatelski, że po latach konfliktu rząd ustąpił i w 1956 r. nadał językowi bengalskiemu status języka urzędowego.
Kampanie społeczno – edukacyjne prowadzone w ten dzień w szkołach polskich mają przypominać o roli i miejscu języka ojczystego w życiu Polaków. Mają one przyczynić się do podnoszenia świadomości językowej, do ugruntowania poczucia, że polszczyzna jest tworzona przez każdego użytkownika i że to każdy z nas jest za nią odpowiedzialny. Język jest wartością samą w sobie, jest wspólnym dobrem, dlatego wszyscy powinniśmy o niego dbaċ.
.
.
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego jest ważnym świętem w szkołach polonijnych. Jest to jedna z okazji do przedstawienia dzieciom języka ojczystego z nieco innej strony.
Jak świętowała Polska Szkoła w Soignies? W tym roku w Belgii dzień ten przypadł na okres ferii. Zorganizowaliśmy zatem kilka inicjatyw przed tym terminem i po nim, między innymi 27 lutego. Wszystkie dzieci włączyły się w świętowanie. Nagrane zostały krótkie filmiki, stworzyliśmy kolorowe plakaty, a zaraz po feriach spotkaliśmy się w Akademii Pana Kleksa i poznaliśmy poezję Jana Brzechwy.
.
.
Zerówka przygotowała humorystyczne określenia dla uczniów, aby ubarwić uroczystości. Powstał również projekt plastyczny – „Morze dobrych słów”. Dzieci przedstawiły humorystyczne hasła związane ze szkołą, np. szkoła – „Punkt usługowy meblowania głowy”, Adidasy – „Nie pomogą adidasy, aby z klasy przejść do klasy”, Niesprawiedliwość – „Kiedy spóźniam się do szkoły, każą mi się wstydzić, a że pierwszy wciąż wychodzę, tego nikt nie widzi”, Poliglota – „Tak go nazywają dziewczęta i chłopcy, bo język polski traktuje jak obcy” itp. Wszystkie dotyczyły różnych sfer życia szkolnego.
.
.
.
Zaraz po feriach uczniowie grup starszych wraz z wychowawcami przygotowali przedstawienie, którego scenariusz oparty został na poezji Jana Brzechwy. W wierszach tych niemal każdy element jest uczłowieczony, więc dzieci bawiły się recytacją, która sprawiała im wielką radość, a przy okazji poznały naszego rodzimego poetę. Postacie z wierszy przypomniały o właściwym zachowaniu w domu, w szkole. Dzięki wizycie w krainie wierszy Jana Brzechwy dzieci mogły przenieść się w barwny świat pełen radości, marzeń i muzyki. Uśmiechnięte i radosne nagrodziły brawami piękne interpretacje, wspaniałe kostiumy, a przede wszystkim znakomitych aktorów.
.
.
.
Wszyscy aktorzy otrzymali od pani dyrektor pamiątkowe upominki książkowe. Według przekazu pani dyrektor – uroczystość w naszej szkole uświetnili także nauczyciele, cyt:
„Z cyklu: wiersze nie tylko dla dzieci
(…) Stąd nauka
Jest dla żuka:
Żuk na żonę żuka szuka…..
Niesamowita pani Izabela recytuje ŻUKA”[1]
.
.
Nie mamy żadnych wątpliwości, że uczniowie wzbogacili wiedzę, słownictwo i umiejętności z zakresu języka ojczystego. Realizowany projekt pozwolił nam zaktywizować wszystkich uczniów, zatem wszystkim razem i każdemu z osobna gratulujemy pomysłowości!
.
Bernadetta Gronek
Nauczycielka w Polskiej Szkole w Soignies
