„Było piękne, było najpiękniejsze w Polsce, było włoskie, toskańskie, europejskie, niepolskie, było miastem, w którym chciało się zakochać od pierwszego wejrzenia, zamieszkać i nigdy nie wyjeżdżać.” (Zygmunt Miłoszewski „Ziarno prawdy”)
Sandomierz nad Wisłą cieszy się opinią jednego z najpiękniejszych miast w Polsce. W przeszłości odgrywał znaczącą rolę w życiu kraju, dziś jest przede wszystkim miastem turystycznym. Miasto jest nazywane Małym Rzymem z powodu malowniczego położenia na siedmiu nadwiślańskich wzgórzach. Sandomierz powstał we wczesnym średniowieczu. Pomimo upływu wieków zachował pierwotny średniowieczny układ urbanistyczny, który stanowi piękny szkielet dla licznej grupy zabytków z różnych epok, których jest tu ponad sto dwadzieścia.
Nazwę miasta po raz pierwszy wymienił Gall Anonim w swojej kronice z XI w. W testamencie Bolesław Krzywousty ogłosił Sandomierz stolicą księstwa.
Miasto znajduje się w granicach województwa świętokrzyskiego, stanowi część Małopolski i dawnej Ziemi Sandomierskiej. Miasto szczyci się wieloma doskonale zachowanymi średniowiecznymi budynkami, w których bywali w przeszłości polscy królowie i książęta i każde z nich niesie ze sobą ciekawe historie.
W centrum Sandomierza, na średniowiecznym rynku, znajduje się piękny renesansowy ratusz z przełomu czternastego i piętnastego wieku, w którego wnętrzach ma siedzibę interesujące lokalne muzeum. Spośród otaczających rynek budynków wyróżnia się kilka interesujących kamienic takich jak Kamienica pod Skrzydłami, Konwikt Boboli, Kamienica Oleśnickich czy też gotycko-renesansowy dom Węgra Lazarczyka z pięknymi podcieniami.
Idąc na rynek przechodzimy przez pochodzącą z czternastego wieku gotycką Bramę Opatowską, która jako jedyna z czterech bram miejskich zachowała się do współczesnych czasów.
W mieście znajduje się wiele średniowiecznych kościołów, prawdziwą perełkę stanowi pochodzący z 1236 roku budynek kościoła świętego Jakuba. Jest to jedna z najstarszych, nie tylko w Polsce ale i w całej Europie świątyń wzniesionych całkowicie z cegły. Jeszcze bardziej niezwykły jest fakt, że świątynia zachowała niemal w całości swój pierwotny średniowieczny charakter z jedynie drobnymi naleciałościami z późniejszych wieków.
Niedaleko rynku znajduje się pochodzący z czternastego wieku zamek o bardzo bogatej i nieco smutnej historii, gdyż w czasie potopu szwedzkiego został wysadzony w powietrze przez wycofujących się okupantów, więc do czasów współczesnych dotrwało tylko jego zachodnie skrzydło. Warto jednak odwiedzić znajdujące się w zamku muzeum.
Niezwykłą atrakcją Sandomierza jest podziemny szlak turystyczny o długości 470 m, który wiedzie przez gotyckie piwnice domów miejscowych kupców. Warto przejść się także Wąwozem Królowej Jadwigi, a także wspiąć się na najniższe w Polsce Góry Pieprzowe z 18-hektarowym rezerwatem przyrody, skąd można podziwiać panoramiczny widok na Sandomierz.
Właśnie w Sandomierzu jest kręcony popularny serial telewizyjny „Ojciec Mateusz”, który pomógł rozsławić to piękne miasto.
Opracowanie i zdjęcia: Marta Kustek
