Podejmowanie i odbywanie studiów przez młodzież polonijną z polskim obywatelstwem w polskich szkołach wyższych
Osoby posiadające polskie obywatelstwo i jednocześnie obywatelstwo innych krajów nie są cudzoziemcami w rozumieniu przepisów prawa polskiego. Oznacza to, że osoby pochodzenia polskiego, posiadające obywatelstwo polskie, które przyjeżdżają na studia do Polski – podejmują i odbywają studia oraz inne formy kształcenia, a także uczestniczą w badaniach naukowych i pracach rozwojowych na zasadach obowiązujących obywateli polskich oraz są uprawnione do ubiegania się o wszelkiego rodzaju świadczenia pomocy materialnej przysługujące polskim studentom i doktorantom.
MNiSW stworzyło możliwość uczestniczenia w rocznych kursach przygotowawczych do podjęcia studiów w języku polskim. Udział w kursie ma na celu nie tylko nauczyć języka polskiego, ale w tym czasie następuje również uzupełnienie (wyrównanie) poziomu wiedzy niezbędnej do kontynuowania nauki na wybranym kierunku studiów.
Osoby zainteresowane mogą uzyskać szczegółowe informacje o warunkach i trybie ubiegania się o przyjęcie na studia oraz o zasadach i warunkach ubiegania się o pomoc materialną w komórkach organizacyjnych wybranych szkół wyższych zajmujących się rekrutacją oraz przyznawaniem
studentom/doktorantom pomocy materialnej albo we właściwych departamentach Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Dane teleadresowe polskich szkół wyższych znajdują się na stronie internetowej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego: http://www.mnisw.gov.pl/ oraz
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (uczelnie artystyczne): http://www.mkidn.gov.pl/ i Ministerstwa Zdrowia (uczelnie medyczne): http://www.mz.gov.pl/.
W marcu 2014 roku Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego uruchomiło portal www.go-poland.pl, którego grupą docelową są obcokrajowcy zainteresowani podjęciem studiów w Polsce. Strona jest obecnie dostępna w siedmiu wersjach językowych (polska, angielska, francuska, chińska, rosyjska, ukraińska i portugalska). Celem portalu jest pokazanie Polski jako atrakcyjnego miejsca do studiowania oraz prezentacja (dzięki aplikacji „Studyfinder”) oferty studiów w językach obcych na wszystkich trzech poziomach kształcenia, tzn. studiów licencjackich, magisterskich i doktoranckich. Treść aplikacji jest na bieżąco redagowana i uaktualniana przez same uczelnie. Obecnie na stronie można znaleźć informacje dotyczące ponad 600 programów studiów oraz dostępnej oferty stypendialnej.
We wrześniu br. premierę miał także portal www.wybierzstudia.nauka.gov.pl, adresowany przede wszystkim do uczniów ostatniej klasy liceów oraz techników. Na stronie znajdują się informacje na temat studiów w języku polskim. Portal pomoże wybrać studia zgodne z zainteresowaniami, czy też dostosować wybór przedmiotów maturalnych do wymagań uczelni. Kandydaci na studia mogą znaleźć również informacje o liczbie studiujących, liczbie studentów wyjeżdzających za granicę w ramach programu Erasmus czy liczbie nauczycieli, którzy doszkalają się poza granicami Polski, ocenie siły naukowej i jakości dydaktyki.
Pomoc materialna dla studentów i doktorantów posiadających obywatelstwo polskie
Wspieranie obywateli polskich (w tym również osób polskiego pochodzenia posiadających polskie obywatelstwo) w osiągnięciu wykształcenia wyższego w rodzimych uczelniach realizowane jest poprzez system pomocy materialnej dla studentów i doktorantów przewidziany w ustawie
Prawo o szkolnictwie wyższym.
1. Rodzaje świadczeń pomocy materialnej
Studenci kształcący się na studiach pierwszego i drugiego stopnia mogą otrzymywać następujące
świadczenia pomocy materialnej:
1) stypendium socjalne;
2) stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych;
3) stypendium za wyniki w nauce lub sporcie;
4) stypendium ministra za osiągnięcia w nauce;
5) stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe;
6) stypendium mieszkaniowe;
7) stypendium na wyżywienie;
8) zapomogę
Uczestnicy studiów trzeciego stopnia (doktoranci) mogą otrzymywać następujące świadczenia pomocy materialnej:
1) stypendium socjalne;
2) stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych;
3) stypendium za wyniki w nauce;
4) stypendium mieszkaniowe;
5) stypendium na wyżywienie;
6) zapomogę
2. Dostępność świadczeń pomocy materialnej
Powyższe stypendia i zapomogi dostępne są dla wszystkich studentów i doktorantów będących obywatelami polskimi, kształcących się w uczelniach publicznych i niepublicznych działających na podstawie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym. Ponadto prawo do pomocy materialnej mają również studenci kościelnych szkół wyższych Kościoła Katolickiego na podstawie umowy zawartej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Konferencją Episkopatu Polski.
Świadczenia mogą otrzymywać osoby studiujące zarówno w formie stacjonarnej, jak i niestacjonarnej, z wyjątkiem stypendium mieszkaniowego, które przeznaczone jest dla osób kształcących się na studiach stacjonarnych.
Student i doktorant mogą otrzymywać jednocześnie w uczelni kilka rodzajów stypendiów, jeżeli spełniają kryteria określone dla każdego z nich. Stypendia można łączyć również z zapomogą.
Student i doktorant, który kształci się na kilku kierunkach studiów może otrzymywać stypendium za wyniki w nauce oraz stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych na każdym z kierunków.
3. Zasady przyznawania świadczeń pomocy materialnej
Warunki przyznawania stypendiów i zapomóg dla studentów i doktorantów określa ustawa – Prawo o szkolnictwie wyższym.
Stypendium socjalne może otrzymać student i doktorant znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej. Wysokość dochodu uprawniającego do ubiegania się o to świadczenie ustala rektor w porozumieniu z uczelnianym organem samorządu studenckiego, z tym że ustalona w uczelni miesięczna wysokość dochodu na osobę w rodzinie nie może być niższa niż 351 zł i wyższa niż 572 zł netto.
Stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych może otrzymywać student i doktorant z tytułu niepełnosprawności potwierdzonej orzeczeniem właściwego organu. Stypendium to jest niezależne od sytuacji materialnej.
Stypendium za wyniki w nauce lub sporcie dla studentów może otrzymać student, który uzyskał za rok studiów wysoką średnią ocen lub osiągnął wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym. Stypendium to może otrzymać student po zaliczeniu pierwszego
roku studiów.
Stypendium za wyniki w nauce dla doktorantów może być przyznane doktorantowi:
1) na pierwszym roku studiów doktoranckich, jeżeli osiągnął bardzo dobre wyniki w postępowaniu rekrutacyjnym;
2) na drugim i kolejnych latach studiów doktoranckich, jeżeli w roku akademickim poprzedzającym przyznanie stypendium spełnił łącznie następujące warunki:
a) uzyskał bardzo dobre lub dobre wyniki egzaminów objętych programem studiów doktoranckich,
b) wykazał się postępami w pracy naukowej i przygotowaniu rozprawy doktorskiej,
c) wykazał się szczególnym zaangażowaniem w pracy dydaktycznej.
Stypendium ministra za osiągnięcia w nauce może otrzymać student szczególnie wyróżniający się w nauce oraz posiadający osiągnięcia naukowe.
Stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe może otrzymać student, który osiągnął wysoki wynik sportowy we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym i zaliczył kolejny rok studiów.
Stypendium ministra za osiągnięcia w nauce oraz stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe przyznaje właściwy minister na wniosek rady podstawowej jednostki organizacyjnej, a w przypadku uczelni nieposiadającej podstawowej jednostki organizacyjnej oraz uczelni zawodowej – na wniosek senatu uczelni, przedstawiony przez rektora tej uczelni. Stypendium wypłacane jest co miesiąc przez okres do 10 miesięcy w danym roku akademickim.
Miesięczna wysokość stypendium ministra wynosi 1300 zł.
Stypendium mieszkaniowe może otrzymać student i doktorant studiów stacjonarnych znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej z tytułu zamieszkania w domu studenckim lub w obiekcie innym niż dom studencki, jeżeli codzienny dojazd z miejsca stałego zamieszkania do uczelni uniemożliwiałby lub w znacznym stopniu utrudniał studiowanie. Student i doktorant studiów stacjonarnych, który spełnia powyższe kryteria może otrzymywać to stypendium również z tytułu zamieszkania z niepracującym małżonkiem lub dzieckiem w domu studenckim lub w innym
obiekcie.
Stypendium na wyżywienie może otrzymać student i doktorant znajdujący się w trudnej sytuacji
materialnej.
Zapomogę może otrzymać student i doktorant, który z przyczyn losowych znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej.
Powyższe świadczenia pomocy materialnej przyznawane są bezpośrednio w uczelni na podstawie szczegółowego regulaminu ustalania wysokości, przyznawania i wypłacania świadczeń pomocy materialnej określonego przez rektora w porozumieniu z odpowiednimi organami samorządu studenckiego i samorządu doktorantów. Stypendia przyznawane są na semestr lub rok akademicki i wypłacane przez okres do 10 miesięcy w danym roku akademickim. Zapomoga jest świadczeniem jednorazowym i może być przyznana dwa razy w roku akademickim. Stypendia i zapomogi
przyznawane są na wniosek studenta i doktoranta, z wyjątkiem stypendium za wyniki w nauce, które może być również przyznawane przez uczelnię bez konieczności składania wniosku.
Stypendia dla studentów i doktorantów ze środków własnych uczelni
Niezależnie od systemu pomocy materialnej finansowanej z budżetu państwa uczelnia może, jeżeli statut uczelni tak stanowi, przyznawać studentom i doktorantom stypendia z własnego funduszu stypendialnego na stypendia dla pracowników i studentów oraz doktorantów. Fundusz ten tworzy się ze środków pozabudżetowych (art. 104 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym).
Opracowano na podstawie Informacji opublikowanej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Obsługi Programów Międzynarodowych i Uznawalności Wykształcenia.
