„O Polonijnym Dniu Dwujęzyczności słyszałem od koleżanek z ORPEG-u i innych kierowników SPK, w moim odczuciu jest to bardzo dobra akcja i powinna być propagowana w coraz liczniejszych placówkach na świecie” – mówi dr Andrzej Ruszer. Trwają konsultacje w sprawie zorganizowania IV Polonijnego Dnia Dwujęzyczności w Pekinie. Więcej informacji na ten temat we wrześniu.
Dużą popularnością wśród Polonii na świecie cieszy się piosenka „Dozwolone od lat 18” w wykonaniu studentów drugiego roku polonistyki w Pekińskim Uniwersytecie Języków Obcych (PUJO). Wysłuchało jej na YouTube już ponad pół miliona osób.
Nasza redakcja skontaktowała się z dr. Andrzejem Ruszerem, lektorem języka polskiego na Wydziale Języków i Kultur Europejskich w Pekińskim Uniwersytecie Języków Obcych, by dowiedzieć się jak wyglądają studia na polonistyce. W roku akademickim 2018/2019 uczelnia będzie obchodzić 65. rocznicę założenia katedry języka polskiego.
Opowiada dr Andrzej Ruszer:
Studenci chińscy bardzo lubią śpiewać, dlatego chętnie uczą się piosenek w różnych językach. Śpiew jest dla nich świetnym antidotum na stres egzaminacyjny. Jeśli chodzi o piosenkę „Dozwolone od lat 18” to jej premiera miała miejsce podczas wizyty państwowej prezydenta Andrzeja Dudy w trakcie uroczystości w Ambasadzie RP w Pekinie, w listopadzie 2015 roku. Piosenka została wrzucona na Youtube’a i szybko stała się hitem. O piosence w wykonaniu chińskich studentów pojawiały się wzmianki we wszystkich czołowych serwisach informacyjnych w Polsce. Nowa grupa studentów wykonała ten utwór w marcu 2017 w Krakowie podczas 18. Małopolskiego Konkursu Poezji Obcojęzycznej.
Z nauką języka polskiego wiążą się też zabawne sytuacje. Wynikają one często z różnic kulturowych, bo spowodowane są odmiennym kodem kulinarnym. Polskie podręczniki do nauki języka polskiego jako obcego skupiają się oczywiście na polskich specjałach i daniach. W lekcji o kanapkach, gdy w Chinach jest prototyp językowo-mentalny, zupełnie inny, kanapka to miękki i słodki chleb tostowy, bez masła i sera, ale za to ze słodką kiełbasą. Zawsze kupowałem chleb z twardą skórką, ser, masło itp. i razem ze studentami robiliśmy kanapki. Oczywiście studenci bardzo sceptycznie podchodzili do smaku sera czy masła. Nieco szokujące dla moich studentów było wykorzystanie maku do pieczenia ciast czy przygotowania deserów np. podczas Bożego Narodzenia. Ci, którzy nie byli jeszcze w Polsce, zawsze reagują śmiechem, bo mak w Chinach jest właściwie zakazany, a ja zawsze jakoś go zdobywałem. Nie wyobrażałem sobie bowiem smaku polskich świąt bez odrobiny maku.
Polonistyka pekińska jest najstarszym azjatyckim ośrodkiem, gdzie naucza się języka polskiego, kultury i literatury polskiej na wszystkich poziomach kształcenia i poziomach językowych. Najsłynniejszą osobą polonistyki pekińskiej jest pani prof. Yi Lijun, nestorka języka polskiego, wybitna tłumaczka i propagatorka polszczyzny i kultury języka. Jest autorką wielu przekładów m.in. klasyki literatury polskiej Mickiewicza i Sienkiewicza na język chiński oraz laureatką prestiżowych nagród (np. Transatlantyk – Instytut Książki) i odznaczeń państwowych RP. Dziekanem całego Wydziału Języków i Kultur Europejskich, na którym nauczany jest język polski, jest również wybitny polonista, tłumacz i dydaktyk, prof. Zhao Gang (Karol), zaś kierownikiem katedry języka polskiego jest obecnie pani dr Li Yinan (Marysia), autorka ważnej książki na temat recepcji literatury polskiej w Chinach. Pani Marysia jest nie tylko wspaniałą szefową, wrażliwą osobą, serdeczną przyjaciółką, ale także świetną nauczycielką i badaczką języka polskiego, literatury i kultury polskiej.
Zainteresowanie językiem polskim, w porównaniu z innymi językami słowiańskimi, za wyjątkiem rosyjskiego, jest w Chinach obecnie bardzo duże. Położenie Polski i dostęp do Bałtyku oraz innych ważnych szlaków handlowych sprawia, że Polska jest ważnym miejscem strategicznym dla Chin.
Polonistyka pekińska jest nie tylko ważnym ośrodkiem dydaktycznym, ale i metodycznym, i egzaminacyjnym. W roku akademickim 2017/2018 zorganizowaliśmy warsztaty glottodydaktyczne dla młodych lektorów, zwłaszcza z nowo powstałych polonistyk i lektoratów języka polskiego w Chinach oraz otrzymaliśmy uprawnienia do przeprowadzania państwowych egzaminów z języka polskiego jako obcego. Znacząca większość naszych absolwentów zdała egzaminy certyfikatowe na poziomie B2, zaś 3 studentki mogą poszczycić się zdanym egzaminem na poziomie C1.
Egzamin wstępny na polonistykę, podobnie jak w Polsce, odbywa się na zasadzie wyników maturalnych i innych dodatkowych umiejętności (wynik w liceum; wolontariat); na PUJO należy mieć wysokie wyniki z matury. Większość studentów pochodzi spoza Pekinu, z różnych prowincji i są to osoby, które miały wysokie lub bardzo wysokie wyniki maturalne.
Nabór na polonistykę odbywa się co dwa lata, grupy liczą między 18 a 24 studentów. Studia licencjackie są czteroletnie, w czerwcu 2018 roku polonistykę pekińską ukończyło 23 studentów. Grupa 18 studentów II roku, korzystając ze stypendium ChRL przebywała przez rok w trzech polskich ośrodkach akademickich – Krakowie (Uniwersytet Jagielloński), Łodzi (Uniwersytet Łódzki) i w Katowicach (Uniwersytet Śląski). W nowym roku akademickim będziemy mieć 3 grupy studentów: I rok (studenci, którzy rozpoczną naukę na poziomie A1), III rok (grupa zaawansowana B1/B2) oraz magistranci (C1).
Po czteroletnich studiach licencjackich pekińscy poloniści mają wiele możliwości na rynku pracy. Znajdują zatrudnienie w resortach państwowych jak Ministerstwo Spraw Zagranicznych, ambasada, departamenty handlu itp. Pracują w bankach, np. Bank of China, Chińskim Radiu Międzynarodowym, edukacji na innych nowo powstałych polonistykach lub kontynuują studia magisterskie w Chinach. Studiują też w Polsce w Szkole Głównej Handlowej czy Uniwersytecie Warszawskim – zarządzanie, stosunki międzynarodowe, a także korzystają z programów Studiów Krajów Nadbałtyckich w Łotwie. Studenci zajmują się także pracą filologiczną – przekładami literatury polskiej, bajek polskich, scenariuszy teatralnych oraz tekstów użytkowych. Nasi studenci chętnie współpracują z Ambasadą RP w Pekinie, Instytutem Polskim, biorą udział w dniach otwartych ambasady i różnych konkursach (tłumaczeniowych, krasomówczych itp.).
W Krakowie, w jednym z liceów, co roku, nasi stypendyści prezentują piękno kultury Państwa Środka w postaci tańca, piosenki, poezji w ramach Małopolskiego Konkursu Poezji Obcojęzycznej, co spotyka się z wielkim zainteresowaniem krakowian. Studenci polonistyki biorą udział w wielu wydarzeniach kulturalnych, np. w grudniu 2017 uczcili pamięć poetki Haliny Poświatowskiej, organizując w 50. rocznicę śmierci poetki wyjątkowy wieczór poetycki oraz wydali tomik poetycki pt. „Wrażliwe serce – subtelny szept” z tłumaczeniem wierszy Poświatowskiej na język chiński.
W lipcu i sierpniu każdego roku wybrani studenci wyjeżdżają do szkół letnich w Polsce, korzystając z programów stypendialnych Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, mogą odbywać również praktyki w szkole letniej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nasza polonistyka ma nawiązaną współpracę akademicką z wieloma uniwersytetami w Polsce. W ostatnim czasie bardzo intensywne są kontakty z Uniwersytetem Jagiellońskim – Centrum Języka i Kultury Polskiej w Świecie, Uniwersytetem Śląskiem – Szkoła Języka i Kultury Polskiej, Uniwersytetem Łódzkim –Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców.
Gdzie można uczyć się języka polskiego w Chinach:
- PUJO od 1954 roku (polonistyka)
- Harbin Normal University od 2008 roku (polonistyka)
- Kantoński Uniwersytet Spraw Międzynarodowych od 2014 roku (polonistyka)
- Uniwersytet Północno-Wschodni w Shenyangu (lektorat od 2013 roku)
- Uniwersytet w Zhaoqingu (lektorat od 2014 roku)
- Szanghajski Uniwersytet Języków Obcych (polonistyka od 2017 roku)
- Uniwersytet Języków Obcych w Syczuanie (polonistyka od 2017)
- Instytut Chengdu (od 2017 roku)
- Uniwersytet Języków Obcych w w Xi’anie (polonistyka od 2017 roku)
- Uniwersytet Języków Obcych w w Xi’anie (polonistyka od 2017 roku)
- Uniwersytet Jezyków Obcych w Dalianie (polonistyka od 2018 roku)
- Uniwersytet w Changchun (od 2018 roku)
Jeśli chodzi o moją przygodę z językiem polskim w PUJO to jej geneza sięga roku 2010, gdy przyleciałem do Pekinu jako lektor, zatrudniony przez tamtejszy uniwersytet i polskie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Mój kontrakt trwał 5 lat, do czerwca 2015 roku, po czym wróciłem do Krakowa na dwa lata, podtrzymując kontakt z polonistami i studentami PUJO. W Krakowie, pracując w Centrum Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadziłem m.in. zajęcia, w których uczestniczyli moi dawni studenci. To były cudowne chwile, gdy mogłem wraz z nimi podróżować po Polsce (chodzić po górach w Szczawnicy czy poznawać urok Pienin podczas spływu Dunajcem), świętować andrzejki, chodzić do teatru czy zapraszać do siebie na chiński kociołek czy na gotowanie chińskich i polskich dań podczas chińskich świąt (Święto Wiosny).
W sierpniu 2017 roku zdecydowałem się na powrót do Pekinu. Wróciłem razem z moimi chińskimi studentami z Krakowa, by uczyć tę 23 osobową grupę IV roku i poprowadzić, wraz z chińskimi polonistami, ich prace licencjackie. Jednocześnie przez te kilkanaście lat pracowałem jako polonista w Szkolnym Punkcie Konsultacyjnym przy Ambasadzie RP w Pekinie. Życie w Chinach jest o wiele prostsze, jeśli pozna się lepiej język mandaryński. Dla mnie nie było to szczególnie trudne zadanie – jeśli chodzi o język mówiony, zacząłem się go uczyć na prywatnych lekcjach z chińską lektorką i szybko zdałem sobie sprawę, że jego znajomość bardzo ułatwia życie w Chinach. Poznałem wielu wspaniałych chińskich znajomych i przyjaciół. Dzięki znajomości języka w stopniu komunikatywnym zacząłem podróżować po Państwie Środka, zwiedzając niemal jego wszystkie prowincje. W latach 2015-2017 zorganizowałem ponadto dwa duże obozy naukowe dla krakowskiej młodzieży z XX Liceum Ogólnokształcącego im. L. Staffa w Pekinie i okolicach.
Opracowała: Danuta Świątek
Zdjęcia: archiwum dr. Andrzeja Ruszera
