Nie żyje Nina Polan, wł. Janina Katelbach (ur. 30 listopada 1927 w Berlinie, zm. 16 lutego 2014 w Nowym Jorku) – polska aktorka i reżyser teatralna, dyrektor Polskiego Instytutu Teatralnego w USA. Znana ze swej działalności na rzecz propagowania kultury polskiej za granicą.
Nina Polan urodziła się w Berlinie (ówczesna Republika Weimarska) w rodzinie polskiego polityka, senatora
II Rzeczypospolitej Tadeusza Katelbacha oraz Zenaidy z Semplińskich z Kowieńszczyzny. W dzieciństwie mieszkała w Wilnie i Warszawie natomiast wychowywała się w Londynie, gdzie skończyła Królewską Akademię Sztuki Dramatycznej.
Debiutowała na deskach Teatru Dramatycznego w Londynie. Występowała również w teatrach na London’s West End, gdzie grała w spektaklach w reżyserii Petera Brook’a m.in. w „Dark of the Moon” oraz w „Henryku IV” gdzie partnerowała Robertowi Shaw.
Grała również na deskach Polskiego Teatru Dramatycznego w Londynie, Teatru Polskiego ZASP w Londynie oraz Teatru Nowego w Londynie.
Po przyjeździe do USA (w 1954 roku ), zaczęła występować na Broadwayu, m.in.: w słynnym Teatrze La MaMa założonym przez Ellen Stewart. W latach 70. XX wieku, dołączyła do Polskiego Instytutu Teatralnego w Nowym Jorku. Od 1984 była jego dyrektorem naczelnym i artystycznym.
Wyreżyserowała i wystąpiła w wielu spektaklach teatralnych na scenach w Polsce, Francji, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Jej ulubioną postacią jest Helena Modrzejewska, którą gra w monodramie Kazimierza Brauna „Helena, the emigrant Queen”.
Zagrała również w kilku filmach m.in. „Wybór Zofii”, „Gorączka”, „Love & Staff”, wystąpiła również w programie telewizyjnym „Saturday Night Live”. W latach ’90 Nina Polan wraz z Kazimierzem Braunem, Andrzejem Szczytko oraz Ireneuszem Wykurzem tworzyła Teatr Polski w Nowym Jorku.
Do jej najbardziej znanych realizacji reżyserskich należą: „Alfa” Sławomira Mrożka, „Pastorałka” Leona Schillera, wileńska wersja „Halki” Stanisława Moniuszki, „Krakowiacy i górale” Wojciecha Bogusławskiego oraz „Verbum nobile” Moniuszki, w którym partie głównych bohaterów opery wykonywali aktorzy z Japonii, Stanów Zjednoczonych, Francji i RPA.
Za działalność na rzecz kultury polskiej za granicą Janina Katelbach została odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej i Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Ewa Jaczynski
www.PolskieRadioNYC.com