O pozytywnym wpływie dwujęzyczności na elastyczność myślenia wiemy już wiele. Jednak wbrew intuicji niektórych naukowców, okazuje się, że do osiągnięcia korzyści poznawczych wcale nie potrzeba długich lat intensywnego obcowania z dwoma językami – wystarczy sześć miesięcy. Na przykład pierwszych sześć miesięcy życia.
Natalie Brito i Rachel Barr z amerykańskiego Georgetown University w swoich badaniach poszukują odpowiedzi na pytanie o to, jak wcześnie u dzieci można zaobserwować korzyści poznawcze wynikające z dwujęzyczności. Najświeższe badanie przynosi odpowiedź na to pytanie: wyższy – w porównaniu do rówieśników – poziom umiejętności generalizowania zaobserwowano już u sześciomiesięcznych niemowląt!
Elastyczność myślenia kojarzymy przeważnie z zadaniami typu „wymień jak najwięcej niestandardowych możliwości wykorzystania cegły”. Oczywiście, nie jest to odpowiednie zadanie dla jeszcze niemówiących dzieci… Jak w takim razie sprawdzić procesy myślowe zachodzące u niemowlaków?
Brito i Barr, chcąc ocenić zdolność dzieci do generalizowania, wykorzystały w swoim badaniu pacynki: szarą i różową myszkę i różowego króliczka. Na początku badania eksperymentator pokazywał niemowlętom trzy różne zabawy z wybraną pacynką – szarą myszką. Dzieci przyglądały się badaczowi i zabawce, która pozostawała poza zasięgiem ich rąk. Po upływie pół godziny niemowlęta dostawały inną pacynkę – różową myszkę albo różowego króliczka – i przez dwie minuty mogły się nią dowolnie bawić. Badacze oceniali, ile z pokazanych przez eksperymentatora zachowań dzieci odtworzyły w swobodnej zabawie nową pacynką.
Badanie przyniosło intrygujące wyniki: jeśli zmienił się tylko kolor zabawki (szara myszka została zamieniona na różową) zarówno jedno- jak i dwujęzyczne niemowlęta naśladowały zapamiętane zachowania badacza. Jeśli jednak zmienił się też kształt zabawki – zamiast myszki dzieci dostały króliczka – jedynie maluchy mające na co dzień do czynienia z dwoma językami potrafiły uogólnić pokazywane wcześniej przez badacza zabawy i podobnie bawić się różowym królikiem. Dzieci jednojęzyczne jeszcze nie umiały powiązać różowego króliczka z szarą myszką i traktowały tę zabawkę tak, jakby wcześniej nie widziały pokazowej zabawy. – Nasze wyniki pokazują, że bardzo wczesne doświadczenia językowe mają wpływ na rozwój pamięci – podsumowują badaczki. – Być może lepsza umiejętność uogólniania u dzieci dwujęzycznych wynika z tego, że mając sześć miesięcy nauczyły się już przykładać większą wagę do szczegółów znajdujących się w polu widzenia – tłumaczą wyniki eksperymentu.
Magdalena Łuniewska
Fot. Archiwum DPS
Na podstawie: Brito, N., & Barr, R. (2014). Flexible memory retrieval in bilingual 6‐month‐old infants. Developmental psychobiology, 56(5), 1156-1163.
Serwis Wszystko o dwujęzyczności jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Uniwersytetu Waszawskiego. Utwór powstał w ramach zlecania przez Kancelarię Senatu zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą w 2016 roku. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o zleceniu zadania publicznego przez Kancelarię Senatu oraz przyznaniu dotacji na jego wykonanie w 2016 r.”.
