Debiutujemy w cyklu Dobra Polska Książka lekturą do głośnego czytania dla małych dzieci w wieku 5 -7 lat. Bajek określonych jako „terapeutyczne” w naszym cyklu jeszcze nie było!
Nie ukrywam, że sięgnęłam po tę książkę z pewnym wahaniem. Bliskie mi jest przekonanie, że każda (dobra!) bajka może pełnić rolę wychowawczo-terapeutyczną. Odbiór bajki zależy od naszej umiejętności czytania, zdolności interpretacji oraz znajdowania analogii i powiązań z własnym doświadczeniem. Dobra literatura jest przecież ilustracją, porównaniem czy metaforą tego, co się z nami dzieje i co przeżywamy. Dzięki niej rozwijamy swoją empatię, uzyskujemy perspektywę i chwytamy dystans do przedstawionych sytuacji i problemów.
Tematy trudne, np. adopcja, choroba, strachy w ciemności, przeprowadzka czy wizyta u doktora, są tu tak przystępnie wprowadzone, opowiedziane i wyjaśnione, że sama chętnie je przeczytałam. Taka lektura to niewątpliwa pomoc dla rodziców i wychowawców. Jak wiadomo, łatwiej jest coś wytłumaczyć – nie tylko dzieciom! – za pomocą opowieści. Tak proste i wciągające opowieści mogą pełnić funkcje terapeutyczne.
Oto niektóre z nich:
Bardzo poruszająca bajka o adopcji. Zaadoptowana dziewczynka dosłownie „rośnie” od miłości, którą otrzymuje od swoich nowych rodziców (co uważam za świetną metaforę!). Obserwujemy jak główna bohaterka poznaje swoje potrzeby i odczucia. Otwarcie mówi, jeśli coś jej się nie podoba. Kiedy komunikuje trudne emocje, nie jest uciszana, zastraszana czy zawstydzana. Otrzymuje od swoich opiekunów wsparcie również w postaci spokojnych, rzeczowych odpowiedzi.
„Zimowa owca” – Niki Wełnuś – idąc do przedszkola (które w jej języku to „przegródek”), przełamuje swój lęk przed separacją z rodzicami oraz przed nowym, nieznanym miejscem. Nauczyciele przedszkola, którzy często są świadkami lęku dziecka przed oddzieleniem od rodzica/opiekuna („separation anxiety”), na pewno bardzo chętnie skorzystają z tej króciutkiej powiastki.
„Kaczka – krzykaczka” próbuje krzykiem uciszyć hałas wokół niej. Jej bezsilność wobec krzyku, czyli przemocy, jest bardzo widoczna. Główna bohaterka próbuje przemocą zwalczyć przemoc. Z czasem na szczęście dokonuje obserwacji sytuacji i zdobywa się na autorefleksję. Dzięki umiejętności autorefleksji (jakże potrzebnej również nam, dorosłym!) oraz współpracy z innymi, znajduje rozwiązanie dotkliwego problemu.
Ślimak Winicjusz będzie miał młodszego braciszka i czeka go przeprowadzka. Wysłuchanie jego obaw dotyczących utraty tego, co ma i z czym czuje się dobrze oraz rozmowa na temat pozytywnych stron przeprowadzki są podstawą do tego, że ufne dziecko akceptuje decyzję kochających je opiekunów.
Niektóre bajki są typowo wychowawcze, podejmują na przykład temat higieny osobistej. Uczą, że warto zadbać o siebie, warto być samodzielnym i sprawczym, ponieważ sami jesteśmy głównymi beneficjentami korzyści płynących z naszego działania.
Bajki te są godne polecenia, ponieważ ułatwiają ciężką pracę rodzicom i nauczycielom. Literatura może być skutecznym narzędziem w wychowaniu i należy jej do tego używać. Nawet trudne sprawy można oswoić za pomocą opowieści. Myślę, że ta książka bardzo dobrze realizuje swoje zadanie.
Anna Pelesz
“Przygody niezwykłych bohaterów” – Paweł Maj, Wydawnictwo Novae Res, 2015
