Kolejny odcinek w nowym cyklu pt. Dobra Polska Książka, prowadzonym przez Annę Pelesz.
Anna Pelesz jest nauczycielką języka angielskiego jako drugiego (ESL) w jednej ze szkół publicznych w Linden, NJ. Wcześniej uczyła na University of New Hampshire, NH, i w Union County College, NJ. Przez wiele lat pracowała dodatkowo w szkołach polonijnych wschodniego wybrzeża USA.
xxx
Książką pod tytułem “Chamstwo” Kacpra Pobłockiego zainteresowałam się po przeczytaniu krótkiej recenzji na jej okładce. Czytamy tam “(…) możemy również dostrzec nić łączącą niewolniczą pracę na polskim dworze ze służebną formą naszych współczesnych form zatrudnienia. Bo to nie rewolucja przemysłowa, tylko folwarczny przemysł okrucieństwa stanowił prolog do współczesności”. Zaintrygowała mnie ta tematyka ponieważ, z powodów ode mnie niezależnych, niewiele wiem o moich przodkach.
„Chamstwo” to dość obszerna, świetnie udokumentowana praca antropologa kultury na temat naszej polskiej „pańskości” i „chłopskości” oraz ich historycznego podłoża. Pobłocki świetnie pokazuje jak silnie zakorzenione i stale utrwalane mity funkcjonują do dziś. Na przykładzie kilku postaci historycznych, m.in. profesora Stanisława Pigonia, który otwarcie pisał o swoim chłopskim pochodzeniu, autor rzuca światło na wiele aspektów współczesności, mających swoje korzenie w okrutnych czasach pańszczyzny.
Pobłocki nawiązuje do innych świetnych prac, np. do reportażu pt. „Służące do wszystkiego” Joanny Kuciel – Frydryszak, które gruntownie opisują aspekt relacji pracodawców i zatrudnionych w najnowszej historii Polski. Podczas czytania obu książek nasuwa się również twórczość zeszłorocznej noblistki, Annie Eranux, która w autobiografiach pt. „Bliscy” i „Lata” mówi o swoich korzeniach oraz o intensywnej „walce” pokolenia jej rodziców, aby „wyrwać się” z klasy robotniczej i awansować do tak zwanej klasy średniej. Noblistka, podobnie jak Pobłocki, czy też inny pisarz oraz intelektualista francuski, Didier Eribon, rozważa cenę jaką płaci się za ambitne przesuwanie się wzwyż owej społecznej drabiny. Ciekawe są rozważania oraz wnioski, do których dochodzą.
Jeśli kogoś interesuje ta tematyka, to „Chamstwo” czyta się jednym tchem. Autor często odwołuje się do historii amerykańskiej, wskazując na różnice i podobieństwa pańszczyzny względem niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych i w Europie. Ta książka bardzo wiele wyjaśnia, dlatego bardzo ją polecam.
.
Anna Pelesz
„Chamstwo” Kacper Pobłocki
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec, 2021
