Już tylko kilka dni dzieli nas od okrągłej setnej rocznicy odzyskania niepodległości. Do tej pamiętnej daty 11 listopada 1918 roku przygotowywaliśmy się od dłuższego czasu. W całej Polsce zaplanowano tysiące imprez, począwszy od inscenizacji, wystaw, akademii, poprzez msze, koncerty, aż po rekonstrukcje i happeningi.
Każde niemal miasto, powiat, sołectwa zaprezentują własne programy upamiętniające te historyczną datę. Wczoraj 4 listopada w niedzielę odbyły się rocznicowe uroczystości na Jasnej Górze w Częstochowie. Jasnogórskie wzgórze było pierwszym miejscem, gdzie 100 lat temu zatknięto flagę biało – czerwoną.
„11 listopada 1918 r. spełnił się sen pokoleń Polaków – Państwo Polskie narodziło się na nowo. Po rozbiorach i 123 latach niewoli, rusyfikacji i germanizacji, po wielkich powstaniach, wolna Polska powróciła na mapę świata” – czytamy w uchwale Sejmu ustanawiającej 2018 r. Rokiem Jubileuszu 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości.
Jak podkreślono w dokumencie, to dzięki tym, którzy pozostali nieugięci, nasz Naród wyszedł zwycięsko z dziejowej próby.
„Odzyskanie niepodległości dokonało się poprzez walkę pełną poświęcenia i bohaterstwa nie tylko na polach bitew, ale i w codziennych zmaganiach o zachowanie duchowej i materialnej substancji narodowej oraz w codziennym trwaniu polskich rodzin” – głosi uchwała.
Pochylamy się nad historią naszej Ojczyzny, nad ważnymi wydarzeniami, które ja kształtowały. Mówimy o naszej przeszłości i teraźniejszości. Przywołujemy wielkie nazwiska: Piłsudski, Dmowski, Paderewski, Witos. Wspominamy trudny okres międzywojnia między 1918 a 1926 rokiem. Mówimy o mniejszościach narodowych, o kościołach, związkach wyznaniowych. I nie chodzi jedynie o sentymentalne wspominki. Z dumą śpiewamy Mazurka Dąbrowskiego i Pierwszą Brygadę. Ale w XXI wieku, w wieku wiedzy i gwałtownego rozwoju technologii, chcemy, aby nasz patriotyzm był nowoczesny, aby czerpał z przeszłości, ale był zwrócony ku przyszłości.
2018 rok jest również Rokiem Pamięci Powstania Wielkopolskiego. W uchwale Sejm podkreślił, że zwycięska walka w latach 1918-1919 stało się wielkim triumfem Polaków, dążących do wyzwolenia się z pruskiej niewoli. W dokumencie zauważono, że dzięki bohaterskiemu zrywowi Wielkopolan, ich determinacji oraz hojnej daninie krwi, prawie cała zachodnia część tradycyjnie polskich ziem została włączona z powrotem do odradzającej się Rzeczypospolitej.
Sejm ustanowił także 2018 Rokiem Jubileuszu Konfederacji Barskiej. W 2018 r. przypada 250. rocznica zawiązania Konfederacji – zbrojnego związku szlachty polskiej, utworzonego w Barze na Podolu 29 lutego 1768 r. w obronie wiary katolickiej i niepodległości. Posłowie przypomnieli, że celem Konfederacji było zniesienie narzuconego przez Rosję traktatu, mocą którego Rzeczpospolita stawała się protektoratem rosyjskim oraz uchwalonych – przez sterroryzowany przez rosyjskie wojska Sejm – ustaw, które dawały równouprawnienie innowiercom.
Ustanowienie 2018 Rokiem Praw Kobiet ma związek z 100. rocznicą przyznania Polkom praw wyborczych. 28 listopada 1918 r. Józef Piłsudski podpisał dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego, określający, że wyborcą jest każdy obywatel państwa, bez względu na płeć. Ponadto do Sejmu mogli być wybierani wszyscy obywatele i obywatelki państwa posiadający czynne prawo wyborcze. „Wyrażamy uznanie pierwszym parlamentarzystkom: Gabrieli Balickiej, Jadwidze Dziubińskiej, Irenie Kosmowskiej, Marii Moczydłowskiej, Zofii Moraczewskiej, Annie Piaseckiej, Zofii Sokolnickiej i Franciszce Wilczkowiakowej oraz wszystkim orędowniczkom walki o równouprawnienie” – napisano w uchwale Izby.
Im bliżej 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę tym wydarzeń będzie przybywać. Z najważniejszych można wymienić stulecie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Setne jubileusze będzie też obchodzić Związek Leśników Polskich, Polska Agencja Prasowa, Szkoła w Kaliszu czy Związek Zawodowy Kolejarzy.
W listopadzie do głównych uroczystości można zaliczyć 100-lecie Marynarki Wojennej, Zjazd Historyków Doktryn Politycznych i Prawnych we Wrocławiu, pobranie Ognia Niepodległości z Cmentarza Legionistów w Kostiuchnówce na Ukrainie. Warto wspomnieć też o 23. Ogólnopolskim Festiwalu Pieśni Patriotycznej i Religijnej Wojska Polskiego w Hrubieszowie.
Patronką roku jubileuszowego jest także Irena Sendlerowa. 12 maja 2018 r. minęła 10. rocznica śmierci tej wybitnej polskiej działaczki społecznej, która w czasie II wojny światowej jako kierowniczka referatu dziecięcego Rady Pomocy Żydom „Żegota” przyczyniła się do ocalenia z Holokaustu około 2 500 żydowskich dzieci. „Z narażeniem życia, heroizmem, w największej konspiracji wyprowadzała dzieci z warszawskiego getta, a następnie znajdowała im schronienie w polskich rodzinach, klasztorach i domach opieki” – podkreślili posłowie w uchwale. Przypomnieli też, że Irena Sendlerowa została uhonorowana w 1965 r. medalem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, w 2003 r. – Orderem Orła Białego.
W 2018 r. przypada także 100. rocznica urodzin metropolity przemyskiego arcybiskupa Ignacego Tokarczuka – nieustępliwego obrońcy praw wiernych Kościoła i jednego z duchowych przywódców pokojowych zmagań narodu polskiego o niepodległość Ojczyzny.
„W latach 70. XX wieku kuria biskupia w Przemyślu była miejscem spotkań opozycji demokratycznej i niepodległościowej, w tym szczególnie niezależnego ruchu chłopskiego. W latach stanu wojennego pomagała rodzinom internowanych i była enklawą niepodległej Polski, kultury niezależnej oraz ośrodkiem wsparcia Polaków zaangażowanych w działalność antykomunistyczną” – podkreślono w uchwale, ustanawiającej Rok Arcybiskupa Ignacego Tokarczuka.
Patronem 2018 r. Sejm ustanowił również Zbigniewa Herberta. „28 lipca 2018 r. minie 20 lat od śmierci jednego z najwybitniejszych poetów polskich i europejskich XX wieku. Z tej okazji Sejm Rzeczpospolitej Polskiej w uznaniu ogromnych zasług artysty postanawia oddać mu hołd”. W uchwale napisano również, że Zbigniew Herbert, w epoce kryzysu wartości i głębokiego zwątpienia zawsze stał po stronie zasad: w sztuce – kanonu piękna, hierarchii i rzemiosła, w życiu – kodeksów etycznych, jasno rozróżniających pojęcia dobra i zła. „Był uosobieniem wierności. Samemu sobie i słowu. Patriotyzm rozumiał jako miłość surową, wymagającą solidarności z poniżonymi i cierpliwej pracy nad przywracaniem pojęciom ich rzeczywistych znaczeń” – zaznaczyli posłowie.
Przygotujmy zatem nasze serca, aby wydarzenia związane ze 100-leciem odzyskania niepodległości przyczyniały się do pogłębiania miłości do Ojczyzny, do odczuwania radości z faktu, że jesteśmy Polakami. A nade wszystko wzbudźmy w sobie potrzebę zrozumienia, że od naszej postawy, naszego zrozumienia, od naszego zaangażowania zależy teraźniejszość i przyszłość naszego kraju.
Opracowała: Bożena Chojnacka
