Cele:
Uczeń
zna zwyczaje i tradycje Andrzejkowe, pielęgnuje je,
umie wyrażać uczucia i przeżywać radość zabawy z rodzicami,
odczuwa radość
z własnej twórczości,
umie wypowiadać swoje myśli,
bierze aktywny udział w zabawach i konkursach.
Środki dydaktyczne:
Klucze papierowe z życzeniami, świece, kadzidełka, butelka, symbole gwiazd, miska
z wodą, monety jednogroszowe, wosk, ilustracje kwiatów, talerzyki i rekwizyty (pierścionek, moneta, choinka i inne), magnetofon, kaseta z muzyką.
Przebieg zajęć:
Uzależniony jest od pomysłowości, czasu, możliwości technicznych; propozycję tą można twórczo modyfikować, uzupełniać np. wspólnym śpiewaniem i elementami ruchowymi.
1. Wstęp
Sala przygotowana jest na przyjście gości: tajemnicze dekoracje, symbole wiedzy tajemnej
i magicznej (diabły, sowy, czarownice); na stołach zapalone świece i kadzidełka, na drzwiach wejściowych widnieje napis:
Oj, dadaże, oj, babaże,
Niechaj przyszłość się ukaże.
Czary – mary, wosku lanie,
Co ma stać się, niech się stanie.
Nauczycielka w stroju wróżki wita gości. Goście wchodzą do sali, witają się, siadają (bądź stoją) w kręgu.
Gdy utworzone zostaje koło nauczycielka mówi:
Iskierkę przyjaźni puszczam w krąg
Niech wróci do moich rąk.
Nauczycielka mocniej ściska prawą rękę sąsiada, ten podaje uścisk dalej, aż wróci on ponownie do nauczycielki.
Nauczycielka mówi wiersz D. Gellner „Wieczór Andrzejkowy”
Świeca marszczy złoty nos
Z każdej strony kapie wosk.
Cienie tłoczą się co krok,
Już w pokoju straszny tłok!
Cienie tu i cienie tam–
Pewnie przyszły wróżyć nam.
Już się pchają na firanki
Cienie – czarne wycinanki.
Już rozsiadły się na ścianach:
Czarny zamek, czarna brama.
I już skrzą się na tapecie
Czarne koła przy karecie.
Czarny paź przed bramą staje,
Czarną różę nam podaje.
Kto ją weźmie– ja? Czy ty?
Komu z nas się spełnią sny?
Po recytacji wiersza nauczycielka wyjaśnia wszystkim cel spotkania i opowiada legendy o Andrzejkowych wróżbach:
Dawno, dawno temu w przedostatni dzień listopada, w przeddzień Andrzeja wszystkie panny chciały dowiedzieć się o swoim losie. „Andrzejki” to tradycja ludowa wieczoru wróżb, pielęgnowana od najdawniejszych czasów
i przekazywana z pokolenia na pokolenie. Tej nocy dziewczęta wróżyły z butów ustawianych jeden za drugim
i z kości baranich rzucanych psom. Zwierzęta były bardzo pomocne we wróżeniu, w przepowiadaniu kolejności wychodzenia za mąż. Podsuwały więc panny smakołyki np. wpuszczonemu psu, a której smakołyk zjadł wcześniej, tej zamążpójście było pewne. Panny dawały upust swej pomysłowości
w odczytywaniu znaków, losowały włożone pod poduszkę karteczki z imionami chłopców. Wróżono też sobie ze sztachet w płocie. Dziewczyna dotykała każdej sztachety i powtarzała: kawaler, wdowiec. Zdarzało się, że chłopcy posmarowali sztachety smołą, by zrobić pannom kawał. We wróżeniu pomocne były ogień i woda. Dziewczęta puszczały na wodę igły lub świece. Jeżeli się spotkały, ta para zostanie skojarzona.
Z dniem św. Andrzeja związane są przysłowia:
Śnieg na Andrzeja, dla zboża zła nadzieja.
Na świętego Andrzeja błyska pannom nadzieja.
Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży.
Takie i inne wróżby przepowiadały przyszłość dawniej. My dzisiaj spróbujemy wrócić do tamtych tradycji i rozpoczynamy wieczór cudów.
Nauczycielka mówi:
Święty Andrzeju daj nam znać
Co będzie się z nami dziać!
Uczniowie losują symbole andrzejkowe, które dokonują podziału na 4 grupy. Każda grupa udaje się do swojego„kącika wróżb”. Po zakończeniu wróżby uczniowie udają się do kolejnego.
2. Wróżymy
Wróżba 1
Na środku sali stoi miska z wodą, każdy uczestnik zabawy otrzymuje 1 grosz, myśli jakieś życzenie i mówi: Hokus, pokus i marokus
. Obracam się na pięcie i wypowiadam zaklęcie.
Następuje rzut monetą przez lewe ramię do miski z wodą – czyja moneta wpadnie do wody, ten ma szansę na spełnienie swoich życzeń.
Wróżba 2
Na środku sali leży butelka, a wokół niej gwiazdy – symbole. Każdy kręci butelką i odczytuje symbol wskazany przez butelkę
np. gwiazda z koroną.
W przyszłości będziesz ważną osobą. Obejmiesz wysokie stanowisko
. Przed tobą kariera zawodowa
.
Czeka Cię wielka miłość i szczęście rodzinne.
Będziesz bardzo bogatym biznesmenem. Osiągniesz sukces
w interesach. Przed Tobą kariera aktorska lub piosenkarska, będziesz gwiazdą. C
ekają Cię wspaniałe przygody. Zostaniesz podróżnikiem
.
Wróżba 3
Na brzegu miski z wodą umieszczone są symbole„wyprawa”,„lala”,„cukierek”,„książka”,„samochód”. Na wodę puszczamy łódeczkę z orzecha i delikatnie w nią dmuchamy, patrzymy do jakiego portu– symbolu dopłynie.
Wróżba 4
Na stole rozłożone są talerzyki a pod nimi różne akcesoria:
pierścionek– ślub
choinka– prezent od Mikołaja
but– tancerz
książka– uczony
różaniec– osoba duchowna
cukierek– słodkie życie
Nauczycielka kolejno przekłada talerzyki, a uczestnik wskazuje na wybrany przez siebie talerz. Wybrany symbol to przepowiednia.
Wróżba 5
Na stole rozkładamy ilustracje kwiatów. Uczestnik losuje kwiat a Elf wyjaśnia, co mu kwiat przepowiada.
Aster– uważaj, czekają Cię kłopoty
Narcyz– zakochasz się
Nasturcja– gorąca miłość
Piwonia– szczęście w podróży
Róża– szczęście w życiu, powodzenie
Jemioła– przyjaźń, zgoda, wybaczenie
Lilia – samotność
Stokrotka – dobieraj staranniej przyjaciół
Bez– miłe towarzystwo
Dalie– sukcesy w życiu
Niezapominajki– będziesz tęsknić
Goździk– zazdrość
Wróżba 6
Nauczycielka mówi:
A teraz wosku lanie
Co ma się stać, niech się stanie…
Wszyscy wybierają sobie klucze ze ściany z symbolami– wróżbami. Odczytują swoje wróżby a następnie leją wosk przez nie.
Dziecko trzyma klucz, rodzic leje wosk zachowując pełne bezpieczeństwo.
Swoje „odlewy” dzieci kładą na kartce, tłuste plamy będą inspiracją do prac plastycznych.
A na przygotowanej macie na ścianie przy świetle świecy odczytujemy wizje przyszłości
z„odlewów” woskowych.
3. Bal Andrzejkowy
Nauczycielka ogłasza konkurs na najciekawszy andrzejkowy strój balowy. Jury nagradza zwycięzców. Po konkursie nauczycielka zaprasza wszystkich do stołu rodziców na kawę i ciastko z wróżbą, dzieci na napoje i pączka z wróżbą. Nauczycielka zapowiada, że w jednym pączku i w jednym ciastku jest niespodzianka. Okaże się, kto jest największym szczęściarzem. W czasie konsumpcji wszyscy wypowiadają swoje spostrzeżenia na temat zajęć. Osoby zadowolone zawieszają na kluczu uśmiechniętą buzię słoneczka. Na zakończenie nauczycielka rozdaje uczestnikom zabaw gałązki wiśni objaśniając, że komu gałązki zakwitną do Wigilii, temu wróżby andrzejkowe na pewno się spełnią. Na pożegnanie jeszcze raz puszczamy iskierkę przyjaźni.
4. Symbole i ich znaczenie
Orzeł – szybki, wysoki lot po władzę. Dzięki bystrości i zdolnościom osiągniesz sukces
.
Mrówka – pracowitość. Czeka Cię pracowity rok. Wykażesz się gospodarnością
.
Korona – władza i potęga. Czekają Cię pochwały i nagrody.
Mleko– zyskasz szacunek, miłość. Czeka Cię dobrobyt
.
Labirynt – zamieszanie, zamęt. Skomplikowana sytuacja.
Lustro – próżność i zalotność. Wszystko odgadniesz, masz dar jasnowidzenia.
4 – szczęście przez cały rok
Pieniądz – symbol dóbr materialnych. Wygrasz na loterii
.
Język – plotki, zło, obmowa.
Jabłko – niezgoda, oszustwo. Pokłócisz się z przyjaciółmi.
Książka – wiedza, mądrość. Doskonałe wynik w szkole, pracy.
Koło – doskonałość i harmonia. Bezpieczeństwo dla każdego.
Klucz – symbol powagi i władzy. Zajdziesz daleko.
Róg – atak, obrona, triumf. Okażesz się najlepszy w jakiejś dziedzinie.
8 – powodzenie materialne. Masz głowę do interesów.
Serce – siedziba życia. Czeka Cię miłość i szczęście
.
7 – równowaga, zdrowie, mądrość. Ta liczba opiekuje się kompozytorami, wynalazcami.
9 – liczba szczęśliwa oznaczająca prawdę, osiągnięcie celu. Rozwijaj skłonności plastyczne.
Słońce – zyskasz sławę i popularność. Początek kariery.
Drzwi – duża zmiana w życiu. Oznacza przejście z jednej strony na drugą – z biedy do bogactwa
.
12 – symbol spełnienia. Oznacza harmonię, miłość, sprawiedliwość
.
Jaskółka – oznacza nadzieję, pracowitość, pilność
.
1 – emblemat rozumu. Ktoś Cię doceni, będziesz czynny i twórczy.
11 – symbol nadmiaru, przesady, przekroczenia prawa, dozwolonych granic
.
Symbole należy dobrać stosownie do wieku uczestników zabawy: inne dla dorosłych, inne dla dzieci. Wskazane jest, by symbole dla dzieci miały pozytywny wydźwięk.
